In de hoofdstukken die volgen behandelen we wat draagkracht precies inhoudt, hoe je deze kunt inschatten, welke factoren van invloed zijn, en hoe je overbelasting herkent en voorkomt. De informatie is gebaseerd op actuele inzichten uit onderzoek, veterinaire richtlijnen en praktijkervaring van ruiters, dierenartsen en instructeurs.

Bij Equi-Care zetten we ons dagelijks in voor het welzijn van paarden, met als uitgangspunt dat goed geïnformeerde mensen betere beslissingen nemen. Met deze gids hopen we daaraan bij te dragen. Want een paard dat goed belast wordt, is een paard dat met vertrouwen en comfort kan bewegen – en dat maakt elk contact waardevoller.

Wij wensen je veel inzicht, inspiratie en verantwoordelijkheid toe bij het lezen en toepassen van deze gids.

Namens Equi-Care

"Het welzijn van het paard begint bij de verantwoordelijkheid van de ruiter."

Hoofdstuk 1: Een verantwoorde start: waarom gewicht ertoe doet

Het beeld van een ruiter op een paard is voor velen vanzelfsprekend, maar zelden wordt stilgestaan bij de vraag hoeveel gewicht een paard eigenlijk kan en mág dragen. Toch is dit een cruciale vraag die het verschil kan maken tussen een gezond, functionerend paard en een dier dat ongemerkt overbelast raakt. In deze inleiding verkennen we waarom dit onderwerp niet alleen actueel is, maar ook onmisbaar voor iedereen die met paarden werkt of rijdt. Het welzijn van het paard hangt immers niet alleen af van voeding, huisvesting of training, maar zeker ook van de fysieke belasting die wij hem opleggen.

Paarden zijn geëvolueerd als vlucht- en prooidieren. Hun anatomie is gericht op beweging, snelheid en wendbaarheid – niet op het dragen van gewicht op hun rug. Toch zijn zij al duizenden jaren onze werkpartners en sportmaatjes, en hebben ze zich in zekere mate aangepast aan deze rol. Dat betekent echter niet dat elk paard automatisch alles kan dragen. Er bestaan duidelijke grenzen, en het is onze verantwoordelijkheid als ruiters en verzorgers om die grenzen te leren herkennen en respecteren.

Veel misverstanden over draagkracht komen voort uit onwetendheid of gewoonten. Zo wordt er soms aangenomen dat een paard dat “groot oogt” of zwaar gebouwd is, automatisch veel gewicht aankan. Maar de realiteit is genuanceerder. Niet alleen het gewicht van de ruiter speelt een rol, maar ook diens rijvaardigheid, balans, het type en de pasvorm van het zadel, de trainingstoestand van het paard en zelfs de bodem waarop gereden wordt. Al deze factoren beïnvloeden samen de mate van belasting die een paard ervaart.

"Een verantwoordelijke ruiter kent de grenzen van zijn paard en respecteert deze."

De wetenschappelijke en veterinaire kennis over draagkracht groeit gestaag. Onderzoek toont aan dat overbelasting subtiele, maar serieuze gevolgen kan hebben: van rugklachten en spiervermoeidheid tot gedragsproblemen en blijvende schade. Tegelijk is het goede nieuws dat met de juiste kennis en zorg veel problemen voorkomen kunnen worden. Deze gids biedt daarvoor een solide basis.

In de volgende hoofdstukken gaan we dieper in op wat de draagkracht van een paard bepaalt, welke richtlijnen je kunt hanteren voor het maximaal toelaatbare gewicht van de ruiter, en hoe je in de praktijk kunt zorgen voor een verantwoorde belasting. Ook besteden we aandacht aan het herkennen van signalen van overbelasting en geven we praktische tips om het welzijn van je paard centraal te stellen bij alles wat je doet.

Het doel van deze gids is niet om regels op te leggen, maar om inzicht te geven. Want hoe beter we begrijpen wat een paard fysiek aankan, hoe beter we kunnen samenwerken in harmonie en duurzaamheid. Zo wordt paardrijden niet alleen een sport of hobby, maar ook een vorm van partnerschap waarin respect voor het dier vooropstaat.

Hoofdstuk 2: Wat bepaalt de draagkracht van een paard?

Een complexe balans tussen bouw, training en belasting

De draagkracht van een paard is geen vast gegeven. Het wordt beïnvloed door een samenspel van factoren die per dier verschillen. Dit hoofdstuk gaat in op de fysieke en mentale eigenschappen die bepalen hoeveel gewicht een paard aankan, zonder dat dit leidt tot overbelasting of schade. Want alleen door deze factoren goed te begrijpen, kunnen we verantwoorde beslissingen nemen over wat een paard wél en vooral niet kan dragen.

Allereerst is het lichaamsgewicht van het paard een logische indicator. Een paard van 600 kilo zal over het algemeen meer kunnen dragen dan een paard van 400 kilo. Toch is dit slechts een deel van het verhaal. Veel belangrijker is de lichaamsbouw of conformatie. Een paard met een sterke, goed gevormde rug, stevige achterhand en correcte beenstand is beter in staat gewicht te dragen dan een paard met een zwakke of doorgezakte rug, lange lendenen of slechte beenstand. De manier waarop het lichaam van het paard in verhouding staat tot zijn functie, bepaalt in hoge mate hoe goed het extra belasting aankan.

"De kracht van een paard zit niet alleen in zijn spieren, maar ook in de zorg die we hem bieden."

Naast bouw speelt de leeftijd van het paard een grote rol. Jonge paarden in de groeifase beschikken nog niet over voldoende spiermassa of stabiliteit in hun skelet om langdurige belasting te dragen. Bij oudere paarden kunnen artrose, spierverlies of rugproblemen de draagkracht beperken. Dit betekent dat zowel jonge als oude paarden aangepaste training en belasting nodig hebben. Draagkracht is dus ook een momentopname – geen statisch gegeven.

Een derde belangrijke factor is training. Een paard dat getraind is om correct te bewegen, zijn romp te dragen en zijn rug te gebruiken, kan meer gewicht aan zonder klachten. Dit vraagt om een opbouw in kracht, balans en conditie, met aandacht voor de juiste spiergroepen. Paarden die altijd op de voorhand lopen of onvoldoende worden ondersteund in hun training, ontwikkelen juist een zwakkere rug en buikspieren, waardoor ze gevoeliger worden voor overbelasting.

Ook de gezondheidstoestand van het paard speelt een doorslaggevende rol. Paarden met rugproblemen, chronische kreupelheden, ademhalingsproblemen of neurologische aandoeningen hebben een verminderde belastbaarheid. Zelfs tijdelijke klachten zoals spierpijn of een slecht passend zadel kunnen de draagkracht aanzienlijk verlagen. Het is daarom essentieel om het paard regelmatig te laten controleren door een dierenarts, fysiotherapeut of osteopaat.

Tot slot beïnvloeden ook externe factoren de draagkracht. De ondergrond waarop gereden wordt, het type training, de duur van het werk en de frequentie ervan zijn allemaal van invloed. Een paard dat een uur lang in diepe zandbodem moet werken met een ongebalanceerde ruiter, ervaart een heel andere belasting dan een paard dat op een vlakke bodem wordt gereden door een lichte, gebalanceerde ruiter.

Toelichting op vaktermen:

• Conformatie: De lichamelijke bouw van een paard. Denk hierbij aan de lengte van de rug, stand van de benen, en verhouding tussen voor- en achterhand.
• Voorhand: Het voorste deel van het paard, inclusief schouders, borst en voorbenen.
• Op de voorhand lopen: Een paard dat te veel gewicht op zijn voorbenen draagt in plaats van zijn gewicht te verdelen of op de achterhand te dragen.

Reflectie en praktijktoepassing

Voor elke ruiter en verzorger geldt: leer kijken naar het paard als individu. Eenzelfde belasting kan voor het ene paard acceptabel zijn en voor het andere leiden tot overbelasting. Vraag bij twijfel advies aan een specialist en evalueer je paard regelmatig. De kunst is niet om grenzen op te zoeken, maar om binnen de grenzen maximale kwaliteit van leven en prestaties mogelijk te maken.

"Niet elk sterk paard is belastbaar, en niet elke lichte ruiter is onschuldig – balans is de sleutel."

Wil je verder lezen? Bestel dan de volledige gids met alle hoofdstukken, inclusief voorbeelden, praktische tips en verdiepende uitleg.