“Waar het lichaam mag spreken en gesteund wordt zonder te forceren, ontstaat herstel van binnenuit.”

Hoofdstuk 1 – Inleiding – Voeden is verbinden: de relatie achter het rantsoen

Paardenvoeding lijkt op het eerste gezicht iets technisch. Het gaat over kilo’s hooi, percentages eiwit, verhoudingen calcium-fosfor. En toch, wie een paard van nabij kent, voelt dat voeding veel méér is dan alleen wat er in de voerbak ligt. Voeding is ritme. Veiligheid. Een dagelijks terugkerend moment van relatie. En precies daarom verdient het onze volledige aandacht – niet alleen in berekening, maar in beleving.

Voeding is een van de eerste manieren waarop een paard contact heeft met de wereld. In de natuur eet hij vrijwel de hele dag door. Zijn lijf is gemaakt om te verteren in rust, in beweging, in interactie met de omgeving. Wanneer wij, als mens, die voedingsmomenten structureren, nemen we daarmee óók invloed op zijn welzijn, zijn energie, zijn gedrag. Het is een vorm van zorg. Maar ook een vorm van leiderschap – of liever: van begeleiding.

De vraag is dus niet alleen wat geef je?, maar: hoe, wanneer, waarom, en met welke energie?

De menselijke blik op paardenvoeding

We leven in een wereld waar efficiëntie vaak de boventoon voert. Voer moet functioneel zijn: snel gegeven, makkelijk in te delen, afgestemd op prestaties. Maar een paard is geen machine. Hij heeft geen aan/uit-knop. Zijn lichaam leeft bij langzaam opgenomen voedingsstoffen, bij rustmomenten, bij een vertering die niet alleen fysiek, maar ook energetisch werkt.

Veel paarden krijgen dagelijks exact dezelfde brok, in dezelfde hoeveelheid, op hetzelfde tijdstip – zonder afstemming op wat hun lichaam vandaag laat zien. En dat terwijl het weer, de beweging, het sociale contact, hormonale schommelingen of herstel allemaal invloed hebben op wat een paard nodig heeft. Als begeleider mag je dus leren kijken: wat vertelt mijn paard me via zijn eetlust, zijn vertering, zijn gedrag?

Voeden wordt dan geen handeling, maar dialoog.

Terug naar het natuurlijke ritme

Het spijsverteringsstelsel van een paard is ontworpen voor een constante, kleine stroom ruwvoer. Niet voor grote hoeveelheden in één keer. Niet voor lange periodes van niets. In de natuur eet een paard 14 tot 18 uur per dag. Dat is niet alleen biologisch zinvol, het is ook gedragsondersteunend: het voorkomt verveling, stress, conflict.

Wanneer wij dit ritme onderbreken, raakt niet alleen de maag van het paard geïrriteerd, maar ook zijn zenuwstelsel. Voeding is dus méér dan fysiek onderhoud. Het is veiligheid. Voorspelbaarheid. Een manier voor het paard om in zijn lijf te blijven.

Dat betekent ook dat het hoe even belangrijk is als het wat. Rustige voerplaatsen. Ruimte om te eten zonder concurrentie. Zicht op soortgenoten tijdens het eten. Al deze aspecten bepalen hoe voeding ‘valt’ – in de maag én in het systeem.

Bewust voeden is geen luxe – het is relatieverdieping

Deze gids nodigt je uit om op een andere manier naar paardenvoeding te kijken. Niet als iets wat je ‘moet regelen’, maar als een gebied waarop je werkelijk kunt verbinden met je paard. Je zult praktische informatie vinden over ruwvoer, krachtvoer, vitaminen en water. Maar ook over gedragsinvloeden, energetische gevoeligheid en de rol van voeding in het contact.

Want voeding raakt aan vertrouwen. Een paard dat zich gehoord voelt in zijn voedingsbehoefte, ontwikkelt vaak meer rust, meer openheid, en meer veerkracht. Dat begint bij kleine keuzes. Bij vertraging.

Bij het stellen van vragen als:

• Is dit voer afgestemd op mijn paard, of op mijn gemak?
• Voelt mijn paard zich veilig bij het eten?
• Is er ruimte voor observatie en bijstelling?

Voeding kan daarmee een spiegel worden. Van hoe we zorgen. Hoe we kijken. En hoe we durven veranderen als het niet meer past.

Deze gids helpt je daarin verder. Met kennis, maar ook met nuance. Met cijfers, maar ook met gevoel. Zodat jij – en je paard – steeds meer vertrouwen ontwikkelen in wat wérkelijk voedt.

"Voeding is niet alleen wat het paard opeet. Het is wat jij aanbiedt – aan ritme, aan rust, aan relatie."

Hoofdstuk 2 – Basisprincipes van paardenvoeding – van natuur naar dagelijks ritme

Voeden begint niet bij de voerton. Het begint bij het begrijpen van de natuur van het paard: zijn lichaam, zijn spijsvertering, zijn gedrag. Paarden zijn geen omnivoren, geen roofdieren, geen snelle verbranders. Ze zijn herbivoren – vezelverwerkers – met een lang en gevoelig spijsverteringskanaal dat gemaakt is om constant kleine hoeveelheden ruwe vezels te verwerken.

Wie een paard werkelijk wil voeden, keert dus eerst terug naar de basis: hoe is het paard bedoeld om te eten? Wat zijn de biologische principes achter een gezond rantsoen? En hoe vertaal je dat naar een dagelijks ritme dat past bij onze manier van houden?

In dit hoofdstuk ontdek je de zes kernprincipes van gezonde paardenvoeding, die de rest van deze gids zullen onderbouwen.

1. Voortdurende toegang tot ruwvoer

In de natuur eet een paard 14 tot 18 uur per dag. Niet omdat hij honger heeft, maar omdat zijn lichaam daarop is afgestemd. De maag van het paard produceert 24 uur per dag maagzuur – of hij nu eet of niet. Zonder constante toevoer van ruwvoer kan dat zuur gaan irriteren, met als gevolg stress, maagzweren, of gedragsproblemen.

Ruwvoer is dus geen bijzaak. Het is de kern. De basis van elke gezonde voeding. Zonder voldoende hooi of gras, kunnen supplementen of krachtvoer hun werk niet doen – en is het paard ook mentaal vaak minder in balans.

2. Langzaam eten, veel kauwen

Voeding is niet alleen een kwestie van verteren, maar ook van gedrag. Kauwen zorgt voor speekselproductie, en speeksel neutraliseert maagzuur. Snel eten, of langere periodes zonder voer, verstoren dat ritme en leiden tot frustratie en fysieke klachten.

Daarom is het zinvol om:

• Hooi in een slowfeeder aan te bieden
• Meerdere kleine porties per dag te voeren
• Onrustig eetgedrag serieus te nemen als signaal van disbalans

Eten is een vorm van zelfregulatie. Een paard dat rustig eet, is vaak ook emotioneel stabieler.

3. Vezels boven suikers en zetmeel

Het paardenlichaam is gebouwd op vezelrijke voeding met een laag suiker- en zetmeelgehalte. In veel gangbaar krachtvoer zitten echter grote hoeveelheden graan, melasse of maïs – rijk aan snelle koolhydraten die zorgen voor pieken in energie en insuline, met risico’s op hoefbevangenheid, spijsverteringsproblemen en gedragsveranderingen.

De stelregel is: zo veel mogelijk ruwvoer, zo weinig mogelijk snelle suikers. En als krachtvoer nodig is, kies dan voor structuurrijke, vezelrijke varianten met een laag suikergehalte.

4. Balans tussen energie-inname en verbruik

Een paard dat op rust staat, heeft een andere behoefte dan een sportpaard. Een ouder paard verteert voeding anders dan een jong veulen. De fout die vaak gemaakt wordt, is te voeren ‘op gevoel’ of ‘uit gewoonte’. Maar als de energie-inname structureel hoger ligt dan het verbruik, leidt dit tot overgewicht – en daarmee tot een verhoogd risico op stofwisselingsziekten zoals EMS en insulineresistentie.

Evenzo is ondervoeding een risico: een paard dat intensief werkt of herstellende is, heeft extra ondersteuning nodig. Balans betekent dus: kijken naar de context – van het paard, zijn werk, zijn leeftijd, zijn herstel.

5. Het belang van variatie en natuurlijke bronnen

Net als mensen hebben paarden baat bij variatie. Niet elke dag hetzelfde hooi. Niet altijd dezelfde brok. Kruiden, boomschors, bladeren, wortels – het zijn allemaal natuurlijke voedselbronnen die bijdragen aan een rijk microbioom en gevarieerde voeding.

Je hoeft niet dagelijks te wisselen, maar af en toe variëren in structuur, geur en smaak activeert de zintuigen van je paard en bevordert de eetlust en gezondheid.

6. Aandacht voor het hele systeem

Voeding werkt niet op zichzelf. Het is verbonden met beweging, huisvesting, stressniveau en sociaal contact. Een paard dat veel beweegt, voldoende contact heeft met soortgenoten en een voorspelbare omgeving kent, verteert beter. Letterlijk. Het darmstelsel reageert op stress – met krampen, diarree of koliek tot gevolg.

Daarom is het zinvol om voeding niet los te benaderen, maar als onderdeel van een groter geheel. Gezonde voeding werkt pas optimaal in een gezond leefklimaat.

Terug naar eenvoud, ritme en observatie

Wanneer je deze principes meeneemt in je dagelijks voermanagement, merk je dat er rust ontstaat. In jezelf, in je paard, in de relatie. Je hoeft geen diëtist te worden. Je hoeft alleen te leren kijken. Voeden wordt dan geen taak, maar een dagelijks ritueel van contact en zorg.

In de volgende hoofdstukken duiken we dieper in de onderdelen van voeding: ruwvoer, krachtvoer, vitamines en meer. Maar wat je ook leest, houd deze basis vast: voeding is niet alleen iets wat je geeft. Het is iets wat je deelt.

"Gezonde voeding begint bij het erkennen van wat het paard van nature nodig heeft

en bij jouw bereidheid om te kijken, te luisteren en aan te passen."

Wil je verder lezen? Bestel dan de volledige gids met alle hoofdstukken, inclusief voorbeelden, praktische tips en verdiepende uitleg.