“Een zadel is geen detail. Het is de plek waar jouw lichaam rust op het zijne, 

en dat vraagt zachtheid, kennis en gevoel.”

Hoofdstuk 1 – Inleiding: Waarom een zadel meer is dan een gebruiksvoorwerp

Het zadel. Op het eerste gezicht een object: leer, vulling, boom, beugels. Een functioneel hulpmiddel om op je paard te zitten, te rijden, te trainen. En toch is het veel meer dan dat. Een zadel is niet alleen wat je gebruikt — het is iets dat tussen jou en je paard staat. Letterlijk, maar ook energetisch. Het vormt de brug — of de barrière — tussen twee lichamen, tussen twee bewustzijnsvelden.

Voor veel paarden begint en eindigt het ongemak bij dat ene moment: het opzadelen. Niet omdat ze lui zijn, of niet willen werken. Maar omdat iets aan die handeling, die druk, die vorm, spanning oproept. En te vaak blijven die signalen ongezien, omdat het zadel wordt beschouwd als iets ‘neutraals’, iets wat gewoon hoort. Maar wat als het paard iets anders vertelt?

Deze gids nodigt je uit om anders te kijken. Niet alleen naar het zadel als product, maar naar wat het doet — met het lichaam van je paard, met zijn ademhaling, met zijn bewegingsvrijheid, met zijn gedrag. Want elk paard reageert op zijn eigen manier op druk. En als we écht willen samenwerken, moeten we leren luisteren naar wat hij laat voelen, vóór het zichtbaar wordt als ‘gedragsprobleem’.

Zadelpijn is geen uitzondering

Onderzoek en praktijkervaring laten zien: een opvallend groot deel van de zadels op paardenruggen past niet of nauwelijks. En zelfs een zadel dat technisch ‘past’, kan alsnog ongemak veroorzaken door verkeerde ligging, onvoldoende beweging, scheefheid in de ruiter of gebrek aan veerkracht in het materiaal. Het resultaat? Subtiele stresssignalen. Terugkerende lichamelijke klachten. Weerstand bij het opzadelen. Moeite met buigen, aanspringen, verzamelen.

De meeste paarden protesteren niet luid. Ze sluiten zich af. Of worden juist overactief. Ze leren zich aan te passen, totdat het lichaam niet meer kán. En precies daarom is jouw waarneming zo belangrijk.

Kijken met zachte ogen

In deze gids leer je niet alleen wat een goed zadel technisch inhoudt, maar vooral hoe je leert afstemmen. Je leert voelen, kijken, luisteren: wat vertelt je paard als je het zadel oppakt? Wat gebeurt er onder je als je stapt, draaft, stilstaat? En hoe kan je kiezen voor een zadel dat niet alleen ‘past’, maar klopt — voor jullie beiden?

We gaan in op fysieke aspecten zoals drukverdeling, schoudervrijheid, ligging en boomvorm. Maar we belichten ook de emotionele en energetische impact: wat gebeurt er als je paard zich niet veilig voelt onder het zadel? En hoe herken je dat, vóór het pijn doet?

Deze gids is er niet om angst te zaaien, maar om bewustzijn te brengen. Want hoe meer jij leert waarnemen, hoe zachter het wordt. En hoe zachter jij kijkt, hoe meer je paard durft te laten zien.

Wat je gaat ontdekken

• Welke signalen van ongemak je paard al lang uitzendt
• Hoe een goed passend zadel voelt in beweging, niet alleen in stilstand
• Wat de meest voorkomende zadelproblemen zijn en hoe je ze vroegtijdig herkent
• Hoe je samen met je paard — en met een goede zadelpasser — kunt zoeken naar een oplossing die klopt

Je hoeft geen zadelmaker te worden. Alleen een begeleider die wíl zien. Een mens die luistert, ook naar de rug van zijn paard. En dan wordt het zadel geen obstakel meer, maar een verlengstuk van jullie verbinding.

Hoofdstuk 2 – De taal van het lichaam: wat een paard laat voelen onder het zadel

Je paard praat. Niet met woorden, maar met zijn lijf. Zijn rug vertelt je of hij zich vrij voelt of gevangen. Zijn ademhaling vertelt je of hij spanning draagt of loslaat. Zijn manier van bewegen — of juist stilstaan — laat zien of het zadel bijdraagt aan comfort, of dat het hem belemmert. En deze taal is altijd aanwezig. De vraag is: leer jij hem verstaan?

“Het lichaam van je paard liegt niet. Als jij leert voelen wat hij zegt, wordt elk ritje een gesprek.”

Een paard onder het zadel is nooit stil. Hij reageert, reguleert, zoekt balans, geeft signalen. Maar te vaak zijn we als ruiter vooral bezig met het ‘rijden’: met hulpen, oefeningen, techniek. Daardoor missen we wat het paard allang communiceert. Subtiel. Eerlijk. Soms pijnlijk precies.

Wat een paard je laat voelen vóór hij protesteert

Signalen van zadelongemak beginnen klein. Een frons bij het opzadelen. Een gespannen staart bij het aansingelen. Een rug die wegzakt zodra je opstapt. Pas later komen de grotere uitingen: weglopen bij het poetsen, bokken bij het rijden, moeite met aanspringen in galop. Maar het lichaam sprak al veel eerder.

Hier zijn enkele van die vroege signalen — vaak genegeerd, maar essentieel om te herkennen:

• Spieren in de rug trekken samen bij aanraking of borstelen rond schoft en lendenen
• Huid trilt of trekt weg wanneer je het zadel neerlegt
• Lichaam zakt door of verstijft zodra je opstapt
• Houding verandert: hoofd omhoog, rug wegdrukken, korte pas
• Adem stokt bij aansingelen
• Verlies van schwung of asymmetrie in beweging
• Geen voorwaarts verlangen, of juist overijverig, nerveus tempo
• Verstrakking in de kaak of staart, verlies van ritme in de ademhaling
• Herhaaldelijk stilstaan zonder zichtbare reden – een lichaam dat zegt: ik wil niet verder

Al deze signalen zijn waardevol. Niet als aanklacht, maar als uitnodiging. Je paard probeert te vertellen hoe het voelt. Zijn lichaam is geen machine — het is een leefwereld vol ervaring en sensaties. En het zadel is daarin een dagelijkse beïnvloeder.

Hoe je leert luisteren met je handen, zit en hart

Waarnemen is niet alleen iets visueels. Het gebeurt ook in je eigen lijf. Wat voel je onder het zadel? Is het soepel, vloeiend, dragend? Of voel je juist schokjes, stiltes, onregelmatigheden? Een paard dat comfortabel loopt, draagt jou moeiteloos. Niet zwaar, maar gedragen. Niet strak, maar ruim.

Je kunt ook met je handen voelen. Na het rijden: leg je hand onder het zadel op de rug. Is het warm, koud, zweterig, gevoelig? Is de ene kant gespannener dan de andere? Wordt aanraking gewaardeerd of vermeden?

En dan is er je hart. Voel je werkelijk contact? Is er rust in je eigen systeem als je rijdt? Of voel je een onderliggende spanning, onrust, disharmonie? Vaak spreekt je intuïtie sneller dan je verstand. Geloof wat je lijf zegt.

De rug als bron van waarheid

De rug van je paard is geen draagvlak — het is een levende, bewegende structuur vol zenuwen, spieren, energie. Hij draagt niet alleen jouw gewicht, maar ook jouw intentie. Een goed passend zadel ondersteunt die rug in zijn natuurlijke functie. Een slecht zittend zadel blokkeert beweging, verstoort balans en veroorzaakt compensatie elders.

Verwacht niet van je paard dat hij jou vertelt wat het probleem is. Zijn lichaam is niet analytisch. Het spreekt in spanning, in vertraging, in ontwijken. Het is aan jou om te leren begrijpen waarom hij doet wat hij doet.

Want hoe meer jij verstaat wat hij je vertelt — hoe zachter hij zal spreken. Dan hoeft hij niet meer te schreeuwen met gedrag, omdat jij luistert met aandacht.

“Het lichaam van je paard liegt niet. Als jij leert voelen wat hij zegt, wordt elk ritje een gesprek.”

Wil je verder lezen? Bestel dan de volledige gids met alle hoofdstukken, inclusief voorbeelden, praktische tips en verdiepende uitleg.