Hoofdstuk 3 – De reukzin van het paard – een poort naar zenuwstelsel en gevoel

Voordat je met geur kunt werken, is het belangrijk te begrijpen wie je voor je hebt: een wezen dat de wereld niet als mens ervaart, maar als geurend, voelend, reagerend lichaam. Een paard leeft via zintuigen – en van al die zintuigen is geur misschien wel de meest krachtige, meest directe poort naar veiligheid.

De reukzin van een paard is indrukwekkend verfijnd. Hun neus bevat miljoenen geur-receptoren, veel meer dan die van ons. Maar het is niet alleen kwantiteit die telt. Het is de manier waarop een paard geur verwerkt: als directe input naar het limbisch systeem, dat verantwoordelijk is voor emotie, herinnering, stressreacties en sociale binding.

Waar wij geur vaak associëren met ‘lekker’ of ‘vies’, ruikt een paard betekenis. Een geur is geen label, maar een signaal: veilig of niet? Bedreiging of rust? Contact of afweer? En deze inschatting gebeurt bliksemsnel – lang voordat jij merkt dat er iets verandert.

Dat betekent: elke geur die je aanbiedt, komt binnen op het meest gevoelige systeem van je paard. Niet als geurige afleiding, maar als informatie die zijn zenuwstelsel activeert. En dát is precies waarom aromatherapie zo’n krachtig instrument kan zijn – mits het met respect en aandacht wordt ingezet.

Een voorbeeld. Een olie als lavendel wordt vaak ‘kalm’ genoemd. Maar als je die zonder afstemming onder de neus van een alert paard houdt, kan het averechts werken. Niet vanwege de olie zelf, maar vanwege de manier waarop ze aangeboden wordt. De geur komt binnen – maar is het paard er klaar voor?

Een paard ruikt niet alleen de olie. Hij ruikt ook jou. Je gemoedstoestand. Je spanning. Je intentie. Daarom zeggen we bij Equi-Care: je geur is maar zo effectief als je aanwezigheid helder is. Geur en gevoel zijn niet los van elkaar te zien. Ze versterken elkaar – of ze verstoren.

We kunnen dus zeggen dat geur werkt op het zenuwstelsel van het paard, maar alleen als dat zenuwstelsel bereid is te ontvangen. En dat begint bij veiligheid. Een paard moet zich vrij voelen om te kiezen: wil ik ruiken? Wil ik dichtbij komen? Wil ik wegstappen?

Daarom is het observeren van microreacties zó belangrijk. Een zacht knipperende ooghoek, een neusvleugel die even trilt, een hoofd dat kantelt – het zijn aanwijzingen dat het paard denkt met zijn neus. Dat er iets gebeurt in de verwerking. En dat is het moment waarop je niet méér doet, maar minder. Je wacht. Je laat de geur zijn werk doen, zonder in te grijpen.

Ook de Jacobson-organen spelen hier een rol: dat zijn speciale geurdetectie-organen, gelegen tussen de neus en het gehemelte. Wanneer een paard ‘fleemt’ (bovenlip optrekt en lucht inhaleert), activeert hij deze dieper liggende waarneming. Dit zie je vaak bij sterke emoties, nieuwe prikkels of... bij de introductie van etherische oliën. Het is een eer als een paard fleemt op jouw aanbod – het betekent dat hij iets onderzoekt op diep niveau.

Als begeleider mag je dit proces dragen. Je hoeft het niet te begrijpen in menselijke termen. Je hoeft het alleen maar te zien. En aanwezig te blijven. Niet duwen. Niet uitleggen. Maar ruimte houden. Want geur werkt op dat stille niveau waar woorden geen ingang hebben – en waar het paard zichzelf herkent, als je hem daartoe uitnodigt.

"De neus van een paard ruikt niet alleen de wereld – hij ruikt of jij werkelijk aanwezig bent."

Liever zonder onderbrekingen lezen?

Download deze gids nu  – reclamevrij en altijd bij de hand!