Hoofdstuk 4 – De kracht van nabijheid – Hoe je samen kunt zijn in verdriet

Er zijn momenten waarop er niets te zeggen valt. Waarin elk woord te veel is, of juist te weinig. Waarin je naast je paard staat en voelt dat er iets veranderd is, maar waarin elke poging tot ‘doen’ wrikt of botst. In die momenten ontdek je wat nabijheid werkelijk betekent: niet als fysieke nabijheid alleen, maar als innerlijke beschikbaarheid. Je hoeft niet op te lossen, niet te troosten, niet te weten. Je hoeft alleen daar te zijn. En dat is misschien wel het moeilijkste – én het krachtigste – wat je kunt geven.

Wanneer een paard rouwt, doet het dat op zijn eigen manier, in zijn eigen ritme. Het kan zich terugtrekken, stiller worden, minder sociaal, of juist meer gaan zoeken, roepen, bewegen. Het zenuwstelsel zoekt naar een nieuw evenwicht. In die zoektocht kun jij als mens een anker zijn, maar alleen als je meebeweegt in plaats van stuurt. Nabijheid betekent in dit kader: afstemmen zonder te overstemmen. Aanwezig zijn zonder te corrigeren of te leiden. Gewoon, zijn.

Nabijheid begint bij waarnemen. Niet gericht op wat er ‘moet’ gebeuren, maar op wat zich toont. Sta je naast je paard, kijk dan niet met een lijst in je hoofd. Kijk met een open blik: hoe staat hij? Hoe ademt hij? Waar is zijn aandacht? En: wat gebeurt er in jou? Wat roept zijn gedrag op? Onrust? Medelijden? Oplosdrang? Al deze signalen zijn belangrijk, want ze zeggen iets over de onderlinge uitwisseling van energie. Nabijheid is wederkerig. Wat jij voelt, beïnvloedt wat je paard voelt – en omgekeerd.

Een paard dat rouwt, heeft behoefte aan helderheid. Niet per se in actie, maar in energie. Als jij naast hem staat zonder onrust, zonder verwachting, dan schep je een ruimte waarin hij zichzelf mag voelen. Ook al is dat onwennig. Ook al doet het pijn. In die ruimte kan iets ontstaan wat met woorden niet te grijpen is: ontspanning zonder vrolijkheid, verbinding zonder uitbundigheid, rust zonder dat alles 'goed' hoeft te zijn.

Soms betekent nabijheid dat je letterlijk niets doet. Geen oefening, geen aanraking, geen stem. Alleen zitten, ademen, aanwezig zijn. Dit kan ongemakkelijk voelen voor wie gewend is iets bij te dragen. Maar juist in deze eenvoud ligt de sleutel tot herstel. Een paard merkt het verschil tussen iemand die ‘bij hem wil zijn’ en iemand die echt bij hem ís. De eerste is gericht op een doel. De tweede op het moment.

Fysiek nabij zijn betekent ook: respect voor grenzen. Niet elk paard wil aangeraakt worden als het rouwt. Niet elk paard zoekt contact. Dat betekent niet dat het jou afwijst. Het betekent dat het zichzelf probeert te ordenen, opnieuw te verankeren. Nabijheid kan dan betekenen: op afstand blijven, terwijl je innerlijk aanwezig bent. Het paard voelt jouw aandacht, zelfs zonder aanraking. En soms is dát precies wat nodig is.

De rol van ademhaling is hier belangrijk. Je adem is je anker. Als je merkt dat je onrustig wordt – omdat het stil is, omdat je niets ‘kunt doen’, omdat je geraakt wordt – breng dan je aandacht naar je adem. Adem langzaam, bewust. Daarmee breng je niet alleen jezelf terug in het moment, maar ook je paard. Je zenuwstelsel wordt een rustpunt waar het zijne op kan afstemmen. Zonder woorden, zonder gebaren. Alleen door zijn.

Wat er in deze vorm van nabijheid gebeurt, is niet meetbaar. Het is niet tastbaar, niet te vangen in ‘resultaten’. Maar het is voelbaar. Het maakt dat je paard zich niet alleen voelt. Dat zijn ervaring erkend wordt. Dat zijn rouw bestaansrecht krijgt. En precies dat is de eerste stap naar heling: het besef dat het verdriet er mag zijn.

“Echte nabijheid vraagt niet om woorden. Alleen om het lef om te blijven, ook als het stil wordt.”

Soms is nabijheid ook delen. Niet met woorden, maar met aandacht. Een blik, een stapje mee, een zucht. Wanneer je paard dat contact zoekt, ontmoet hem dan daar. Ga niet over hem heen met je eigen verlangen tot troost. Laat hem bepalen hoe dichtbij je mag komen. En wees daarin zacht – niet aarzelend, maar open.

Nabijheid is geen techniek. Het is een houding van het hart. Een bereidheid om niets te hoeven, en toch alles te bieden: jouw aanwezigheid, jouw stilte, jouw vertraging. Daarmee wordt jouw nabijheid tot bedding waarin het paard zichzelf mag voelen – precies zoals het nu is.

In het volgende hoofdstuk vertalen we deze houding naar een concrete oefening. Geen oefening om ‘iets te bereiken’, maar een manier om het samenzijn bewust te verdiepen. Het heet: Getuige zijn – Stil aanwezig bij verlies.

Liever zonder onderbrekingen lezen?

Download deze gids nu voor een aanbiedingsprijs – reclamevrij en altijd bij de hand!