
Hoofdstuk 6 – Oefening 2: Afscheid in rituelen – Bewust markeren van overgang
Verlies laat altijd een leegte achter. Soms zacht, soms rauw, maar altijd voelbaar. En juist omdat het onzichtbaar is, dreigt het vaak onuitgesproken te blijven. Een paard verdwijnt, een kuddegenoot wordt weggehaald, een plek wordt stil. De wereld gaat door, maar in het lijf blijft het hangen. Zowel bij het paard als bij de mens. Daarom zijn rituelen zo belangrijk: ze markeren wat anders misschien onopgemerkt zou verdwijnen. Ze geven vorm aan dat wat geen woorden heeft.
Een ritueel is geen kunstje, geen symbolische handeling omwille van het effect. Het is een manier om het ongrijpbare tastbaar te maken. Om stil te staan bij wat verandert. Om erkenning te geven aan wat er niet meer is – en ruimte te maken voor wat er nog komt. Voor paarden, die sterk reageren op sfeer, aandacht en ritme, kunnen rituelen een stille bedding vormen waarin verdriet mag landen.
Deze oefening biedt handvatten om samen met je paard bewust afscheid te nemen. Of dat nu is van een soortgenoot die overleden is, van een verhuizing, van een vertrouwde routine, of van een fase die eindigt: het markeren van de overgang helpt om het lichaam en het hart te laten volgen.
Wanneer gebruik je deze oefening?
- Na het overlijden van een kuddegenoot
- Bij langdurige afwezigheid van een dier of mens
- Voor of na een verhuizing
- Bij het beëindigen van een trainingsvorm, therapie of samenwerking
- Wanneer je voelt dat iets afgerond mag worden, maar nog niet ‘gesloten’ is
Voorbereiding
Kies een plek waar jij en je paard samen kunnen zijn zonder afleiding. Dat kan in de paddock, de weide, of op een vertrouwde plek zijn. Neem de tijd. Zorg dat je in een rustige gemoedstoestand bent, of op z’n minst bereid bent om aanwezig te zijn bij wat zich aandient. Je hoeft niet ‘in balans’ te zijn – alleen open.
Je kunt (optioneel) iets meenemen wat symbool staat voor wat er was: een voorwerp, een geur, een foto, een pluk haar, een steen, een tak. Dit is geen vereiste, maar kan helpen om het moment te verankeren.
Zo voer je het ritueel uit
- Ga samen met je paard staan of zitten. Laat hem los als dat veilig is, of houd een loshangend touw vast. Je mag hem aanraken als hij dat wil, maar het hoeft niet.
- Adem samen. Begin zoals in eerdere oefeningen met het vertragen van je adem. Breng je aandacht in je lichaam. Kijk naar je paard. Laat je paard jou ook zien.
- Spreek uit (in stilte of hardop) wat je wilt markeren. Bijvoorbeeld: “Vandaag neem ik afscheid van…”, of: “Dit was een plek waar we vaak samen waren, en nu verandert dat.” Wees eenvoudig en waarachtig. Je hoeft niets poëtisch te zeggen. Alleen wat waar is.
- Maak een kleine handeling. Leg iets neer op de grond. Maak een cirkel van takjes. Giet water uit een kom. Strijk met je hand over de aarde. Geef vorm aan de overgang. Deze handeling is niet magisch – het is een teken van bewustzijn.
- Laat ruimte voor stilte. Na je handeling doe je niets. Je blijft. Je ademt. Je kijkt. Misschien gebeurt er niets. Misschien reageert je paard. Laat alles zoals het is.
- Sluit bewust af. Wanneer het moment voelt als ‘rond’, buig je licht met je hoofd of adem je bewust uit. Raap je voorwerp op of laat het liggen – wat past. Zeg stil of hardop: “Dank je wel.” Dan keer je rustig terug naar het gewone.
Wat gebeurt er?
Je paard zal misschien nieuwsgierig zijn, of juist stil blijven. Sommige paarden snuffelen aan de plek waar je iets neerlegt. Anderen gaan liggen, geeuwen of zuchten. Soms gebeurt er niets merkbaars. Dat is niet belangrijk. Wat telt, is dat jij aanwezig was bij de overgang – en daarmee ook voor je paard een bedding hebt gevormd waarin het oude erkend en het nieuwe verwelkomd werd.
Variaties
- Je kunt dit ritueel herhalen over meerdere dagen, als het verlies diep zit.
- Je kunt het ook doen samen met andere paarden of mensen.
- Als een paard overleden is, en je kunt daar fysiek bij zijn, doe dit ritueel dan ook bij het lichaam. Veel paarden hebben baat bij een kort moment van fysiek afscheid.
Reflectie
Na afloop kun je schrijven over wat je voelde. Niet om te analyseren, maar om het moment te bewaren. Wat veranderde er? Wat liet je los? Wat mocht er zijn?
“Afscheid nemen is niet het wissen van wat was. Het is het zacht omarmen van wat nog steeds in je leeft.”
Liever zonder onderbrekingen lezen?
Download deze gids nu voor een aanbiedingsprijs – reclamevrij en altijd bij de hand!
Zacht Verlies – een digitale gids over rouw, afscheid en verbonden aanwezigheid
Afscheid nemen vraagt geen antwoorden, maar aanwezigheid. In deze digitale gids vind je ruimte voor verlies — bij je paard, bij jezelf, en in het stille veld daartussen. Niet om te ‘verwerken’, maar om te begeleiden met zachtheid en ritme.
"Verlies wordt draaglijk wanneer je het niet alleen hoeft te dragen."
Wat je leert in deze gids:
- Hoe paarden rouwen en wat jij daarin kunt betekenen.
- Begeleiding na verlies, verhuizing of verandering.
- Rituelen, oefeningen en reflectie om verlies te markeren en verzachten.
- Handvatten voor lichaamstaal, emotionele signalen en herstel in verbinding.
Voor wie een paard wil steunen in afscheid — en zichzelf de ruimte gunt om te voelen wat niet gezegd hoeft te worden.
Uitsluitend digitaal beschikbaar via Equi‑Care.
Let op: dit is een digitale gids (PDF)
Na aankoop ontvang je direct een downloadlink.
Dit is een digitaal product en kan na aankoop niet worden geretourneerd of geannuleerd