In deze gids legt Equi‑Care helder en begrijpelijk uit wat EHV‑5 is, hoe het werkt, hoe je het herkent en wat je in de praktijk kunt doen. We combineren wetenschappelijke inzichten met praktische tips. Moeilijke termen worden toegelicht, zodat ook wie nieuw is in de paardenwereld dit boek goed kan volgen.

Ons doel is: paardenwelzijn verhogen door kennis te delen.
Want ook virussen die je niet ziet, verdienen aandacht.

Inhoudsopgave

1. Wat is EHV‑5?
   Inleiding tot het virus – een 'stille passagier' bij veel paarden.
   → Uitleg over herpesvirussen, overdracht en algemene kenmerken.
2. Hoe verspreidt EHV‑5 zich?
   Van stal tot weiland – verspreiding en aanwezigheid in de paardenpopulatie.
   → Besmettingsroutes, risicogroepen en leeftijdsfactoren.
3. Wat doet het virus in het lichaam?
   Latentie, cellen en afweer – het virus onder de microscoop.
   → Wat betekent ‘latent’? Welke lichaamscellen zijn betrokken?
4. Hoe herken je klachten?
   Zichtbare en onzichtbare signalen – wanneer moet je opletten?
   → Symptomen bij longproblemen en andere zeldzame uitingen.
5. Hoe stel je de diagnose?
   Testen, scannen en zeker weten – onderzoeksmethoden bij EHV‑5.
   → Van PCR‑testen tot longscans: uitleg in begrijpelijke taal.
6. Wat kun je doen aan EHV‑5?
   Behandelopties en prognose – wat werkt en wat weten we nog niet?
   → Medicatie, behandelstrategieën en vooruitzichten.
7. Hoe voorkom je problemen?
   Praktische preventie – wat jij kunt doen op je stal of erf.
   → Biosecurity, rust, monitoring en gezonde managementkeuzes.

Hoofdstuk 1 – Wat is EHV‑5?

Inleiding tot het virus – een 'stille passagier' bij veel paarden

Veel paarden dragen virussen bij zich zonder daar ziek van te worden. Het Equine Herpesvirus type 5, afgekort EHV‑5, is daar een goed voorbeeld van. Dit virus behoort tot de grote herpesvirusfamilie, die ook mensen, katten en honden treft. Binnen de paardensector kennen we vooral EHV‑1 en EHV‑4, die koorts, verkoudheid en zelfs verlammingsverschijnselen kunnen veroorzaken. EHV‑5 is minder bekend, maar komt minstens zo vaak voor.

Wat is EHV‑5 precies?

EHV‑5 is een gammaherpesvirus. Dat betekent dat het zich anders gedraagt dan de types EHV‑1 en EHV‑4, die tot de alfaherpesvirussen behoren. Een gammaherpesvirus richt zich vooral op het immuunsysteem van het paard, en minder op de luchtwegen of het zenuwstelsel zoals bij andere herpesvirussen. Het virus kan in rusttoestand (latentie) jarenlang in het lichaam aanwezig blijven zonder klachten te veroorzaken.

Bijna elk paard maakt in zijn leven kennis met EHV‑5, meestal al op jonge leeftijd. Veulens worden vaak tussen de 1 en 6 maanden voor het eerst blootgesteld, vooral via contact met volwassen paarden. In veel gevallen blijft de infectie onopgemerkt: het paard wordt er niet ziek van. Toch is het belangrijk om dit virus serieus te nemen, omdat het soms betrokken is bij ernstige longziekten.

“Niet elk virus laat zich zien, maar elk virus telt mee.”

Wat gebeurt er bij besmetting?

Wanneer een paard EHV‑5 binnenkrijgt, bijvoorbeeld via speeksel of via de neus, probeert het virus zich te vermenigvuldigen in bepaalde cellen van het lichaam. EHV‑5 doet dat vooral in speciale afweercellen: de T‑lymfocyten en B‑lymfocyten. Dit zijn witte bloedcellen die normaal gesproken beschermen tegen ziektes. Omdat het virus juist deze cellen gebruikt als schuilplaats, is het moeilijk volledig te verwijderen uit het lichaam.

Na de eerste infectie gaat het virus vaak in een rustfase: het blijft aanwezig, maar is tijdelijk niet actief. Deze fase noemen we latentie. Bij stress, ziekte of andere verzwakkingen van het paard kan het virus opnieuw actief worden en zich verspreiden naar andere dieren.

Let op: EHV‑5 is niet gevaarlijk voor mensen.
Hoewel herpesvirussen ook bij mensen voorkomen, is EHV‑5 volledig soort specifiek. Het kan zich alleen vermenigvuldigen in paarden en is niet overdraagbaar op mensen of andere dieren.

Waarom is EHV‑5 een aandachtspunt?

Hoewel de meeste paarden met EHV‑5 geen klachten ontwikkelen, zijn er gevallen bekend waarbij het virus een rol speelt bij een ernstige longaandoening: Equine Multinodulaire Pulmonale Fibrose (EMPF). Dit is een zeldzame maar levensbedreigende aandoening waarbij littekenweefsel (fibrose) in de longen ontstaat, wat leidt tot ernstige ademhalingsproblemen. Niet alle paarden met EHV‑5 krijgen EMPF, maar vrijwel alle paarden met EMPF dragen EHV‑5 bij zich. Dit wijst op een mogelijk verband.

Daarnaast wordt EHV‑5 soms geassocieerd met milde luchtwegklachten of huidproblemen, hoewel dit niet altijd goed te bewijzen is.

Belangrijke begrippen

• Herpesvirus: een groep virussen die vaak levenslang in het lichaam blijven, soms zonder klachten.
• Gammaherpesvirus: subtype van herpesvirussen, vooral actief in het afweersysteem.
• Latentie: toestand waarin het virus in het lichaam aanwezig is zonder ziekte te veroorzaken.
• Lymfocyten: afweercellen die een centrale rol spelen in de immuunrespons.
• EMPF: Equine Multinodulaire Pulmonale Fibrose, een ernstige longziekte met fibrosevorming.

Praktische tips

• Beschouw EHV‑5 als een achtergrondvirus: vaak aanwezig, meestal onschuldig, maar bij risico’s zoals verminderde weerstand of andere ziektes, wel relevant.
• Laat bij onverklaarde chronische hoest of ademhalingsklachten altijd een dierenarts onderzoek doen, zeker als andere oorzaken zijn uitgesloten.
• Overweeg diagnostiek (zoals PCR‑testen) bij aanhoudende klachten bij volwassen paarden, met name wanneer meerdere paarden op stal symptomen vertonen.

Wil je verder lezen?  Bestel dan hieronder de volledige gids.