Hoofdstuk 5: Oefeningen en training

Een goed uitgewerkt noodplan is waardevol, maar alleen effectief wanneer iedereen precies weet wat te doen op het moment dat het nodig is. Theorie alleen is onvoldoende. In de hectiek van een noodsituatie neemt de kans op fouten toe als handelingen niet zijn ingesleten door herhaling. Daarom is het trainen van personeel, paarden en betrokkenen een onmisbaar onderdeel van elke rampenplanning. Door regelmatig te oefenen, wordt het noodplan niet alleen levend gehouden, maar ontstaat er ook vertrouwen in de eigen vaardigheden en die van het team.

Training begint bij de mensen. Iedere medewerker, pensionklant, verzorger of vaste bezoeker moet bekend zijn met de procedures. Wie heeft welke taak? Welke paarden moeten als eerste geëvacueerd worden? Waar bevinden zich de nooduitgangen? Het oefenen van deze scenario's zorgt ervoor dat deze handelingen bijna automatisch verlopen, ook onder hoge druk. Duidelijke taakverdeling, heldere instructies en praktische oefeningen vormen de basis voor een stabiel en veilig optreden.

"Een getraind team is een sterk team."

Tijdens oefeningen blijkt vaak waar zich knelpunten bevinden die in theorie niet waren voorzien. Misschien blijken doorgangen smaller dan gedacht, zijn halsters niet direct beschikbaar, of ontstaat verwarring over de verzamelplaats. Zulke bevindingen bieden waardevolle inzichten om het plan verder aan te scherpen. Oefenen is daarmee niet alleen herhalen, maar ook finetunen en leren van praktijkervaring.

Naast de medewerkers verdienen ook de paarden structurele training. Paarden zijn van nature gevoelig voor veranderingen en reageren instinctief op onbekende of stressvolle situaties. Een rookmachine, harde geluiden of felle lichten kunnen onverwachte reacties oproepen. Door paarden geleidelijk te laten wennen aan ongebruikelijke omstandigheden, wordt hun weerbaarheid vergroot. Dit kan bijvoorbeeld door gecontroleerd oefenen met sirenes, flikkerende lampen, schaduwen of rook. Het is belangrijk dat dergelijke trainingen altijd plaatsvinden onder deskundige begeleiding om stress en gevaarlijke situaties te voorkomen.

Belangrijk in de training van paarden is het versterken van hun basisvaardigheden. Paarden moeten zich probleemloos laten benaderen, een halster laten omdoen en rustig aan een touw meelopen. Ook het oefenen met het laden in trailers of vrachtwagens behoort tot een goed trainingsprogramma. In echte noodsituaties kan transport noodzakelijk zijn, en een paard dat dit al eerder heeft geoefend, zal minder snel weigeren of in paniek raken.

Het oefenen van verschillende scenario’s verhoogt de weerbaarheid van zowel mens als dier. Denk hierbij aan brand- en rooksimulaties, nachtelijke evacuaties of het plotseling blokkeren van de hoofdroute, zodat ook alternatieve vluchtroutes bekend en getest zijn. Door verschillende omstandigheden na te bootsen, wordt het team voorbereid op uiteenlopende noodsituaties.

Naast fysieke oefeningen is ook theoretische scholing van belang. Regelmatige bijeenkomsten waarin het noodplan wordt doorgenomen, waarin ervaringen gedeeld worden of waarin deskundigen presentaties geven over veiligheid, vergroten de kennis en het bewustzijn van iedereen op het bedrijf. Hierdoor ontstaat een cultuur waarin veiligheid voortdurend centraal staat.

Training is bovendien niet een eenmalig project, maar een doorlopend proces. Nieuwe medewerkers, stagiaires of pensionklanten moeten snel vertrouwd raken met het noodplan. Tegelijkertijd is herhaling voor vaste krachten essentieel om routines scherp te houden. Minimaal jaarlijks herhalen van oefeningen wordt sterk aanbevolen, met tussentijdse bijstellingen wanneer zich veranderingen voordoen op het bedrijf.

Het betrekken van hulpdiensten bij oefeningen levert eveneens grote meerwaarde. Brandweer, dierenambulance en politie krijgen zo de kans om het terrein te verkennen en ervaring op te doen in samenwerking met de stal. Zij kunnen bovendien waardevolle feedback geven op het bestaande plan en mogelijke verbeteringen signaleren vanuit hun eigen deskundigheid.

Tot slot versterkt gezamenlijke training ook de onderlinge samenwerking binnen het stalteam. In een noodsituatie is vertrouwen in elkaar van groot belang. Door samen te oefenen, groeit het besef dat men kan bouwen op elkaars kennis en kunde. Dit vergroot niet alleen de veiligheid tijdens rampen, maar draagt ook bij aan een sterke, professionele werkcultuur in het dagelijkse stalbedrijf.

Met een goed getraind team en weerbare paarden wordt de kans op letsel en paniek bij een ramp aanzienlijk verkleind. Oefeningen en training zijn daarmee geen optionele aanvulling op het noodplan, maar vormen de spil waar alles om draait in de praktijk.

Liever zonder onderbrekingen lezen?

Download deze gids nu  – reclamevrij en altijd bij de hand!