Hoofdstuk 4: Signalen van problemen en wanneer te reinigen

Het reinigen van de koker en penis van een paard is geen dagelijkse bezigheid. Het is ook geen standaardonderdeel van de verzorging zoals hoeven uitkrabben of borstelen. Toch is het van groot belang om regelmatig te controleren of alles in orde is. Het is een balans tussen niet te veel en niet te weinig reinigen. Te vaak schoonmaken kan de natuurlijke bescherming van de huid verstoren, maar te weinig kan leiden tot serieuze gezondheidsproblemen. Dit hoofdstuk helpt je herkennen wanneer het wél tijd is om in te grijpen.

Het eerste en meest duidelijke signaal dat er iets mis kan zijn, is gedragsverandering. Paarden die normaal rustig zijn tijdens het opzadelen, kunnen ineens onrustig worden. Ze slaan naar hun buik, drukken de rug weg of proberen achteruit te lopen zodra het zadel of het singelgebied wordt aangeraakt. Sommigen vertonen zelfs bijterig gedrag of schudden met hun hoofd – reacties die makkelijk verkeerd geïnterpreteerd worden als “ondeugend” of “dominant”, terwijl ze in feite wijzen op lichamelijk ongemak. Dit ongemak kan zijn oorsprong vinden in een vervuilde koker of de aanwezigheid van een boon.

Ook tijdens het rijden of werken aan de hand kunnen signalen zich aandienen. Let op als je paard zich moeilijk laat verzamelen, bokt bij het aanspringen in galop of juist achterwaarts verzet toont. Sommige paarden reageren gevoelig bij het poetsen van de onderbuik of laten plots geen aanraking daar meer toe, terwijl dat voorheen geen probleem was. In rust zie je soms dat het paard zijn staart vaak klemt, schurend gedrag vertoont of zelfs met de achterbenen richting de buik trapt.

“Luister naar de signalen die je paard geeft.”

Naast gedrag zijn er ook fysieke tekenen. Een sterke, onaangename geur uit de koker is een duidelijke aanwijzing dat er sprake is van overmatige smegmaophoping of een ontsteking. Bij visuele inspectie – wanneer het paard uitschaft tijdens het plassen of ontspannen in de zon – kun je soms smegmarestanten aan de penis zien kleven. Ook donkere vegen aan de binnenzijde van de achterbenen of de aanwezigheid van opgedroogde smegma op de vloer van de stal kunnen erop wijzen dat er te veel vuil aanwezig is.

Een specifiek symptoom van een boon is moeite met plassen. Het paard kan lang staan voordat het plast, de straal is dunner of onderbroken, of het laat telkens kleine beetjes los. In zeldzame gevallen zie je zelfs dat een paard in een afwijkende houding plast, bijvoorbeeld met gespreide achterbenen, omdat het druk of pijn ervaart aan de urethra. Als je vermoedt dat er een boon zit, is een inspectie en eventueel reiniging aangewezen.

De meeste ruinen en hengsten hoeven slechts één tot twee keer per jaar gereinigd te worden, tenzij er specifieke klachten zijn. Sommige paarden hebben echter vaker aandacht nodig, bijvoorbeeld als ze veel smegma produceren of weinig uitschachten. Het is verstandig om bij het jaarlijkse gezondheidscheckmoment – zoals een tandartsbezoek of de entingen – ook een controle van de koker uit te voeren. Dit kan eenvoudig als het paard onder lichte sedatie staat en er rust is om goed te kijken en te voelen.

Reiniging is met name nodig als:

• Je duidelijke klachten of ongemak waarneemt;
• Er een sterke geur of zichtbare smegmaklonten aanwezig zijn;
• Er zich een boon vormt in de urethrale fossa;
• Het paard afwijkend plast of gedragsveranderingen vertoont.

Het is niet nodig – en zelfs onwenselijk – om preventief maandelijks de koker schoon te maken. De natuurlijke bacteriële flora van de koker speelt een belangrijke rol in de bescherming tegen infecties. Overmatige hygiëne kan deze balans verstoren en juist leiden tot irritatie of ontstekingen. Een te schone koker is dus niet per se een gezonde koker.

Sommige paardeneigenaren voelen zich onzeker over het aanraken van dit gebied, of weten niet goed hoe ze een inspectie moeten uitvoeren. Dit is begrijpelijk, gezien de gevoeligheid van het onderwerp en het lichaamsdeel. In dat geval is het aan te raden om een dierenarts of ervaren specialist te vragen om de eerste keer mee te kijken of te assisteren. Zo leer je op een veilige en verantwoorde manier wat normaal is en wat niet.

Door alert te zijn op de signalen die je paard afgeeft, kun je tijdig ingrijpen en ernstige klachten voorkomen. Een paard zal zelden luid en duidelijk aangeven dat er iets mis is – het is aan ons als verzorgers om kleine veranderingen te herkennen en daar passend op te reageren.

Liever zonder onderbrekingen lezen?

Download deze gids nu voor een aanbiedingsprijs – reclamevrij en altijd bij de hand!