Hoofdstuk 1 – Herkennen van verschillende soorten wonden

Inleiding

Wanneer je ontdekt dat je paard een wond heeft, is het verleidelijk om meteen naar ontsmettingsmiddelen en verband te grijpen. Toch is het herkennen van het soort wond minstens zo belangrijk als de verzorging zelf. Niet elke wond is namelijk even onschuldig als hij op het eerste gezicht lijkt, en wat goed werkt bij een oppervlakkige schaafplek, kan juist verkeerd uitpakken bij een diepe steekwond. In dit hoofdstuk leer je hoe je wonden kunt onderscheiden, welke risico’s ze met zich meebrengen, en waarom een goede beoordeling het begin is van een effectieve behandeling.

Verschillende wondtypes

Paarden lopen wonden op door uiteenlopende oorzaken: een trap van een ander paard, een ongelukkige glijpartij in de wei, een uitstekende spijker op stal. De vorm, diepte en locatie van de wond geven belangrijke aanwijzingen over de ernst en het benodigde handelen.

Een veelvoorkomende verwonding is de schaafwond. Hierbij is de bovenste huidlaag beschadigd, vaak door schuren of vallen. De wond bloedt nauwelijks, maar kan wel vuil bevatten. Snijwonden daarentegen zijn meestal scherper en dieper. Ze ontstaan vaak door contact met scherpe voorwerpen, zoals afrasteringsdraad of een kapot hek. Hoewel deze wonden er ‘netjes’ uitzien, kunnen ze dieper liggen dan je denkt.

Dan zijn er de steekwonden – verraderlijk omdat ze smal zijn aan de oppervlakte, maar ver in het weefsel kunnen doordringen. Ze kunnen vitale structuren raken, zoals pezen of gewrichten, en hebben een hoog risico op infectie. Bijtwonden, vaak ontstaan door conflicten in de kudde, zijn grilliger van vorm en bevatten meestal veel bacteriën. Ze lijken soms klein, maar kunnen diepere kneuzingen of schade aan onderliggende weefsels verbergen.

Tot slot zien we bij sommige paarden wonden door wrijving of verbranding. Denk aan zadeldrukplekken, of verbrandingen door zon of stroomdraad. Hoewel ze minder vaak voorkomen, vragen deze wonden om specifieke zorg.

"Een juiste inschatting van de wond is het begin van een goede verzorging."

Waar moet je op letten bij het beoordelen van een wond?

Naast het soort wond zijn er vier factoren die je altijd in ogenschouw moet nemen. De eerste is de locatie. Zit de wond bij een gewricht, in de buurt van de ogen, of op een plek waar veel beweging is? Dan is er meer kans op complicaties. Ook de diepte is van belang: oppervlakkige wonden kunnen vaak goed zelf verzorgd worden, terwijl diepe of gapende wonden meestal om professionele hulp vragen.

Een derde aandachtspunt is vervuiling. Mest, zand of gras in een wond verhogen het risico op infecties aanzienlijk. Tot slot is de mate van bloeding belangrijk. Een beetje bloed is meestal geen reden tot paniek, maar als het bloed er pulserend uitkomt – wat kan wijzen op een slagaderlijke bloeding – is snel ingrijpen noodzakelijk.

Voorbeeld uit de praktijk

Je paard komt uit de wei met een bloederige verwonding aan het voorbeen. Bij nadere inspectie blijkt het te gaan om een rechte snee, ongeveer vijf centimeter lang, net boven het carpusgewricht – het gewricht in het voorbeen dat vergelijkbaar is met de menselijke pols. De wond bloedt flink, en de randen liggen wijd open.

Omdat de wond zich op een plek bevindt waar veel beweging is én dicht bij belangrijke structuren zoals pezen en gewrichtskapsels, is voorzichtigheid geboden. In dit geval is het belangrijk om de wond voorzichtig te reinigen met lauw water, het bloeden tijdelijk te stelpen met een steriel kompres of schoon verband, en direct contact op te nemen met een dierenarts. De kans dat er dieper gelegen weefsel is beschadigd – zoals de peesschede of het gewrichtskapsel – is reëel, en dat vereist deskundige beoordeling én mogelijk verdere behandeling zoals hechten of het toedienen van antibiotica.

Wat is granulatieweefsel?

Tijdens de genezing vormt het lichaam nieuw, roze weefsel in de wond. Dit noemen we granulatieweefsel – een belangrijk onderdeel van het herstel. Het biedt een basis voor nieuwe huidgroei. Soms groeit dit weefsel echter te snel en te veel, wat we ‘wild vlees’ noemen. Dit kan de wondgenezing vertragen en vraagt dan om gerichte behandeling.

Toepassing in de praktijk

Wanneer je weet wat voor wond je voor je hebt, kun je gerichter handelen. Je weet wanneer je kunt volstaan met reinigen en observeren, en wanneer het beter is om professionele hulp in te schakelen. Door alert te zijn op locatie, diepte en besmetting, voorkom je dat een ogenschijnlijk kleine wond uitgroeit tot een serieus probleem. En vergeet niet: het gedrag van je paard is vaak een belangrijke graadmeter. Is hij plotseling stil, gevoelig, of weigert hij te bewegen? Dan is het altijd goed om extra alert te zijn.

Liever zonder onderbrekingen lezen?

Download deze gids  – reclamevrij en altijd bij de hand!