Hoofdstuk 3 – Materiaal en hygiëne

Inleiding

Wondverzorging begint niet pas bij het paard, maar al bij je voorbereiding. Heb je het juiste materiaal bij de hand? Is alles schoon en steriel verpakt? Weet je hoe je het moet gebruiken? In de praktijk blijkt vaak dat een gebrek aan voorbereiding leidt tot onnodige vertraging, onhygiënisch werken of zelfs verslechtering van de wond. Dit hoofdstuk helpt je om inzicht te krijgen in wat je nodig hebt, waarom hygiëne zo belangrijk is, en hoe je materiaal correct gebruikt in verschillende fases van de wondverzorging.

Waarom hygiëne altijd voorop staat

De huid van een paard vormt een natuurlijke barrière tegen bacteriën en andere ziekteverwekkers. Zodra die barrière wordt doorbroken – door een wond – krijgt elk micro-organisme de kans om het lichaam binnen te dringen. Een ontsteking is dan snel ontstaan, met alle gevolgen van dien: zwelling, warmte, pijn, stinkende wondvocht of zelfs koorts.

Daarom is hygiënisch werken bij wondverzorging geen overbodige luxe, maar een basisvoorwaarde. Je hoeft geen operatiekamer te creëren, maar een paar eenvoudige gewoontes maken al veel verschil. Was of desinfecteer je handen voor je aan de wond komt. Gebruik bij voorkeur steriele handschoenen. Werk op een schone ondergrond. En gebruik alleen materiaal dat droog, schoon en intact verpakt is.

"Een goede wondverzorging is net zo steriel als betrokken."

Wat hoort er in een goede EHBO-set voor paarden?

Hoewel niet elke wond alles vereist, is het verstandig om een goed uitgeruste EHBO-set klaar te hebben. Hiermee kun je in acute situaties snel en effectief handelen. Hieronder geen losse opsomming, maar een overzicht met uitleg:

Spoelvloeistof
Liefst fysiologische zoutoplossing (NaCl 0,9%) in flacons of ampullen. Dit is veilig, prikt niet, en reinigt zonder het genezingsproces te verstoren. In noodgevallen volstaat schoon, lauw kraanwater.

Steriele gaasjes en kompressen
Deze gebruik je om wonden droog te deppen, vuil te verwijderen of als onderlaag bij een verband. Let erop dat ze niet pluizen of vezels achterlaten in de wond.

Desinfectiemiddel (voor de huid eromheen)
Een milde oplossing op basis van povidonjodium of chloorhexidine is geschikt voor de huid rondom de wond – niet ín de wond. Gebruik dit spaarzaam en alleen als de wondrand vuil is.

Verbandmateriaal
Denk aan absorberend wondkussen, zelfklevend verband (zoals Vetrap), fixatiepleisters en eventueel windselklemmen. Kies voor materialen die niet in de wond kleven en die voldoende ademend zijn.

Schaar met afgeronde punt
Onmisbaar voor het knippen van verbandmateriaal zonder het paard te bezeren. Gebruik een aparte schaar voor vuil werk en een andere voor steriel materiaal.

Handschoenen en pincet
Steriele handschoenen verkleinen de kans op besmetting. Een pincet helpt bij het verwijderen van splinters of vuil, maar moet goed gereinigd of steriel zijn.

Noodtelefoonnummers en beschrijving van de inhoud
Een kaartje met het nummer van je dierenarts, een korte handleiding en een inventarislijst helpt om ook onder stress snel het juiste te doen.

Correct gebruik van materialen

Goed materiaal is één ding – weten hoe je het gebruikt is minstens zo belangrijk. Een veelgemaakte fout is het aanleggen van een te strak verband. Dat belemmert de doorbloeding en kan leiden tot zwelling of zelfs weefselversterf. Begin een verband altijd met een niet-klevende laag op de wond, gevolgd door een absorberende laag en tot slot een beschermende, ondersteunende buitenlaag. Beweeg daarbij met de haarlijn mee, zonder drukpunten te creëren.

Gooi gebruikte materialen weg of reinig ze grondig voor hergebruik – als dat überhaupt wenselijk is. Materialen die in aanraking zijn geweest met wondvocht, mest of zand, zijn meestal niet meer hygiënisch bruikbaar.

Aandacht voor opslag en onderhoud

Bewaar je EHBO-set op een droge, koele plek, buiten bereik van zonlicht en knaagdieren. Controleer de set minstens twee keer per jaar op houdbaarheidsdata, lekkende verpakkingen of ontbrekende items. Maak het jezelf makkelijk door gebruikte spullen direct aan te vullen en houd een vaste plek aan, zodat je nooit hoeft te zoeken op een kritiek moment.

Veel stalhouders kiezen ervoor om twee sets te hebben: één op stal en één voor onderweg (bijvoorbeeld in de trailer). Dit voorkomt dat je op pad gaat zonder basismateriaal.

Toepassing in de praktijk

Door te investeren in een degelijke, overzichtelijke EHBO-set en te weten hoe je deze gebruikt, vergroot je niet alleen de kans op een voorspoedig herstel, maar ook je eigen zelfvertrouwen in acute situaties. Het geeft rust om te weten dat je voorbereid bent – voor je paard én voor jezelf.

Liever zonder onderbrekingen lezen?

Download deze gids  – reclamevrij en altijd bij de hand!