Hoofdstuk 4: Hydratatie en hittestress bij paarden

Inleiding

Een paard is van nature goed aangepast aan schommelingen in temperatuur, maar langdurige hitte, hoge luchtvochtigheid en beperkte toegang tot verkoeling kunnen in de zomer leiden tot uitdroging en hittestress. Dit zijn geen onschuldige ongemakken: bij ernstige gevallen kan oververhitting levensbedreigend zijn. In dit hoofdstuk leggen we uit hoe je de signalen van hittestress herkent, welke maatregelen je kunt nemen om uitdroging te voorkomen, en hoe je verantwoord omgaat met hitte in de dagelijkse verzorging.

"Voldoende water en verkoeling zijn essentieel voor het welzijn van je paard."

Uitleg en toepassing in de praktijk

Bij warm weer raakt een paard veel lichaamsvocht kwijt door transpiratie. Dit is noodzakelijk om af te koelen, maar het betekent ook een groot verlies aan water én elektrolyten: essentiële zouten zoals natrium, kalium en chloride die nodig zijn voor spierwerking en de vochthuishouding. Als deze niet tijdig worden aangevuld, kan het lichaam van het paard uit balans raken.

Een volwassen paard drinkt normaal gesproken zo’n 20 tot 30 liter water per dag. In periodes van hitte of na inspanning kan dit oplopen tot wel 50 liter. Zorg er daarom voor dat er altijd voldoende vers, koel en schoon water beschikbaar is – op stal én in de weide. Automatische drinkbakken zijn handig, maar controleer ze dagelijks op werking en waterdruk. In emmers of bakken is het waterniveau makkelijker te monitoren, maar deze moeten bij warm weer meerdere keren per dag ververst worden.

In situaties waarin veel wordt gezweet – bijvoorbeeld tijdens transport, inspanning of extreem warm weer – is het verstandig om elektrolyten toe te voegen aan het drinkwater of het voer. Dit kan via een speciaal supplement dat de zouten aanvult die het paard verliest via transpiratie. Gebruik deze middelen volgens de instructie en in overleg met een dierenarts als je paard een medische aandoening heeft.

Een ander belangrijk aspect van hittestresspreventie is toegang tot schaduw en luchtcirculatie. In de weide moet voldoende natuurlijke of kunstmatige beschutting aanwezig zijn. Schuilstallen of bomen bieden niet alleen verkoeling, maar zorgen er ook voor dat de lichaamstemperatuur van het paard overdag minder schommelt. Binnen in de stal is ventilatie essentieel. Laat deuren tegenover elkaar open voor kruisventilatie of gebruik veilige ventilatoren op hoogte.

Na beweging of bij tekenen van warmte, is het verstandig je paard af te koelen. Spoel het lichaam af met koel – niet ijskoud – water, vooral op de grote bloedvaten in de nek, borst en benen. Gebruik een zweetmes om overtollig water te verwijderen en laat het paard rustig stappen om de temperatuur te normaliseren. Vermijd stilstand in de zon na inspanning.

Belangrijke signalen van beginnende hittestress zijn: verhoogde ademhaling, trage reacties, verminderde eetlust, zweten zonder activiteit en sloomheid. In ernstigere gevallen volgen spiertrillingen, onvaste gang of zelfs instorting. Bij twijfel is direct ingrijpen noodzakelijk. Breng het paard naar een koele omgeving, bied water aan en raadpleeg een dierenarts.

Vakterm: Toelichting

• Hittestress: Een verstoring van het temperatuurregulerend vermogen van het lichaam, waarbij een paard zijn warmte onvoldoende kwijt kan. Kan leiden tot uitputting of hitteslag.
• Elektrolyten: Zouten zoals natrium, kalium, calcium en magnesium die essentieel zijn voor de vochtbalans en zenuwprikkelgeleiding. Gaan verloren via zweet.
• Zweetmes: Een hulpmiddel van rubber of plastic waarmee overtollig water van de vacht wordt verwijderd na het afspoelen van het paard.

Reflectie en toepassing

Hydratatie en temperatuurregulatie zijn onlosmakelijk verbonden met de gezondheid van het paard, zeker in de zomer. De eerste signalen van uitdroging worden vaak over het hoofd gezien, maar kunnen snel escaleren. Door water toegankelijk te maken, schaduw te bieden en beweging aan te passen aan de omstandigheden, voorkom je de meeste problemen.

Hittestress is niet alleen een lichamelijk risico, maar kan ook gedrag beïnvloeden: lusteloosheid, stress of verminderde prestaties kunnen voortkomen uit ongemak door warmte. Een paard dat goed gehydrateerd is, voldoende rustmomenten heeft en toegang heeft tot koelte, zal fitter, alerter en veiliger te hanteren zijn.

Wees alert op verandering en observeer je paard dagelijks. Net als bij mensen geldt: bij twijfel over de impact van hitte, liever een dag minder doen dan te veel.

Liever zonder onderbrekingen lezen?

Download deze gids nu  – reclamevrij en altijd bij de hand!