Hoofdstuk 6: Seizoenskalender: wat wanneer zaaien en oogsten?

Inleiding

Een succesvolle paardenmoestuin vraagt om een planning die aansluit bij de seizoenen. Elke plant heeft zijn eigen optimale zaai- en oogstperiode. Door hiermee rekening te houden, benut je het groeiseizoen optimaal en zorg je voor een continue aanvoer van verse én houdbare producten voor je paard. In dit hoofdstuk krijg je een overzichtelijke seizoenskalender met praktische richtlijnen per maand, afgestemd op kleine thuistuinen, verhoogde bakken of potten.

Inhoudelijke uitleg

Voorjaar (maart – mei)

Het groeiseizoen begint zodra de bodem opwarmt en de dagen langer worden. Nu is het moment om te starten met zaaien – binnen, onder glas of in koude bak.

Zaaien in maart-april (binnen of onder glas):

• Kamille (lichte zaaigrond, vochtig houden)
• Citroenmelisse (kieming duurt lang, zaai dun)
• Venkel (later uitplanten)
• Wortelpeterselie (traag kiemend, vroeg starten)

Zaaien in volle grond vanaf april-mei (bij >10°C):

• Wortelen (zaai dun, niet verspenen)
• Pastinaak (direct zaaien, niet verplanten)
• Smalle weegbree (gemakkelijk te telen, goed te combineren)
• Goudsbloem (zaait zichzelf makkelijk uit)

Vroege oogst (mei):

• Jonge weegbreebladeren (geschikt om te drogen)
• Eerste citroenmelisse (voor verse thee of droging)

Let op:
Gebruik fleece of vliesdoek tegen nachtvorst bij jonge planten. Zorg voor een fijn, onkruidvrij zaaibed.

Zomer (juni – augustus)

Dit is de meest actieve periode. Planten groeien snel, kruiden bloeien, en het is het moment voor het grootste deel van je oogst.

Doorzaaien of herzaaien voor verlengd gebruik:

• Goudsbloem (elke 4 weken nieuwe zaaicyclus)
• Weegbree (voor een continue oogst)
• Kamille (herhaalzaaiing mogelijk bij lichte grond)

Oogsten:

• Wortelen en pastinaak (vanaf juli)
• Goudsbloem (oogst bloemhoofdjes, droog in dunne lagen)
• Venkelknollen (oogsten voor de zaadvorming)

Verzorgen:

• Regelmatig wieden voorkomt concurrentie
• Mulchen tegen uitdroging
• Water geven in de ochtend of avond
• Tweede bemesting toepassen indien nodig

Tip: Droog kruiden op een luchtige zolder of met een eenvoudig droogrek, en bewaar in papieren zakken met naam en datum.

Najaar (september – november)

In deze fase haal je de laatste oogst binnen en bereid je je tuin voor op de winter. Tijdige afronding voorkomt vorstschade en overwinterende plagen.

Laatste oogsten:

• Late wortelen en pastinaak (zoetere smaak na eerste lichte nachtvorst)
• Gedroogde kruiden afronden
• Zaden van goudsbloem verzamelen voor volgend jaar

Voorbereiding op de winter:

• Compost aanbrengen om de bodem te voeden
• Opruimen van zieke of zwakke planten
• Eventueel winterteelten zoals veldsla of spinazie onder koude bak

Gebruik van groenbemesters (bijv. phacelia of gele mosterd) houdt de bodem actief en verbetert de structuur voor het volgende seizoen.

Winter (december – februari)

De tuin is in rust, maar dit is hét moment om te plannen, evalueren en voorbereiden. Ook binnen kun je actief blijven.

Wintertaken:

• Nieuwe zaaikalender maken
• Zaden bestellen (vroeg bestellen = meer keus)
• Etiketten, potten en gereedschap reinigen
• Kruidenvoorraden controleren op schimmel of motten
• Gedroogde kruiden mengen tot voermixen voor specifieke toepassingen
• Kweek eventueel kleine kruiden zoals munt of citroenmelisse in potten op de vensterbank

“Met de seizoenen mee groeit ook je kennis en aanbod.”

Toelichting vaktermen

• Voorzaaien: Het zaaien van planten binnenshuis of onder glas om eerder te kunnen oogsten na uitplanten.
• Groenbemester: Planten die kort na opkomst worden ondergewerkt in de bodem om de structuur en voedingswaarde te verbeteren.
• Tweede bemesting: Een aanvullende voedingsgift halverwege het groeiseizoen, vaak nodig bij potten of intensief gebruik van een klein oppervlak.

Reflectie en toepassing

Een seizoensgebonden aanpak voorkomt dat alles tegelijk klaar is of je plantjes onderbenut blijven. Je benut de kracht van de natuur én stemt je teelt af op de natuurlijke behoefte van je paard: in het voorjaar ondersteuning van detox, in de zomer extra vocht en verkoeling, in de herfst ondersteuning van weerstand en in de winter opslag en rust.

Maak een simpele maandplanning met drie vragen:

• Wat zaai ik deze maand?
• Wat kan ik oogsten of verwerken?
• Hoe bewaar of benut ik mijn oogst?

Combineer deze aanpak met observatie van je paard: hoe reageert hij op verse kruiden? Wat werkt goed in welk seizoen? Zo wordt elk teeltjaar leerzamer en waardevoller.

Liever zonder onderbrekingen lezen?

Download deze gids nu  – reclamevrij en altijd bij de hand!